مقدّمه
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبین نهادهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جامعه ایران بر اساس اصول و ضوابط اسلامی است که انعکاس خواست قلبی امت اسلامی می‌باشد. ماهیت انقلاب عظیم اسلامی ایران و روند مبارزه مردم مسلمان از ابتدا تا پیروزی که در شعارهای قاطع و کوبنده همه قشرهای مردم تبلور می‌یافت این خواست اساسی را مشخص کرده و اکنون در طلیعه این پیروزی بزرگ، ملت ما با تمام وجود نیل به آنرا می‌طلبد.
از آنجا که بازشناسی حرمت ذاتی آدمی و حقوق برابر و سلب ناپذیر تمامی اعضای خانواده ی بشری بنیان آزادی، عدالت و صلح در جهان است.
از آنجا که بی اعتنایی و تحقیر حقوق انسان به انجام کارهای وحشیانه انجامیده به طوری که وجدان آدمی را در رنج افکنده است.
سند ۲۰۳۰ یونسکو (ژانویه 2016)
سند مقدمه ای دارد مبنی بر این که رهبران و مردم جهان بر آن هستند که تا سال ۲۰۳۰، به فقر،گرسنگی ،خشونت، فساد، قاچاق و … پایان دهند و به سوی کرامت انسانی، صلح، عدالت، رعایت برابری، رفاه، مدیریت پایدار منابع طبیعی، گسترش بهداشت، تامین آب آشامیدنی برای همه، توانمندسازی زنان و دختران، محترم شمردن تنوع فرهنگی، حمایت از اقشار آسیب پذیر، مردمسالاری، بهبود محیط زیست، توسعه مناطق روستایی، توسعه آموزش های عمومی و فنی و حرفه ای، ترویج تفاهم، اشتغالزایی، و نظایر این ها حرکت کنند.
سپس بر لزوم تلاش همه دولت ها برای رسیدن به اهداف توسعه ای ۲۰۳۰ تأکید شده است.
آمار فوق از گزارشات رسانه های داخلی مورد تائید دولت جمهوری اسلامی ایران و خبرگزاریهای معتبر داخلی و خارجی جمع آوری شده است که عملا نمی تواند بیانگر کل واقعیت های جامعه باشد. گزارشات ماهیانه کمیته دفاع از حقوق زنان از سایت کانون دفاع از حقوق بشر در ایرانکه از رسانه های داخلی و خارجی مانند ایسنا ؛ مشرق نیوز؛ رکنا ؛ رادیو زمانه ؛هرانا ؛ ایرنا ؛ایلنا ؛ رادیو صدای امریکا ؛رادیو بی بی سی ؛ ایران ؛ قطره ؛رادیو فردا ؛ سازمان حقوق بشر ایران ؛ باشگاه خبرنگاران جوان ؛ خبرگزاری مهر ؛ خبر گزاری خراسان ؛ روزنامه قانون ؛تسنیم و غیره جمع آوری گردیده است، تهیه و تدوین می شونداطلاعات بیشتر:.https://zanan.bashariyat.org/
روز یکشنبه ۸ فروردین‌ماه، خالده جلیلی کودک_مجرم متهم به قتل از زندان قرچک ورامین آزاد شد. آزادی این کودک-مجرم با پرداخت دیه و اخذ رضایت اولیای دم صورت گرفته است.
خانم جلیلی در کودکی توسط مادرش به مردی فروخته شد و به همسری او درآمد. او زمانی که ۱۷ سال سن داشت متهم شد در جریان بروز یک درگیری فیزیکی با همسرش وی را به قتل رسانده است. خانم جلیلی مردادماه ۹۶ بازداشت و به زندان قرچک ورامین منتقل شد.
سازمان گزارش‌گران بدون مرز (RSF) روز دوشنبه ۱۸اسفند۱۳۹۹ به مناسبت روز جهانی زن، پژوهشی را با عنوان «روزنامه‌نگاری در برابر سکسیسم» منتشر کرد.
در این گزارش از روزنامه‌نگاران ۱۱۲ کشور سوال‌هایی در رابطه با همین موضوع پرسیده شده است که در میان این تعداد، ۴۰ کشور به‌عنوان خطرناک و یا بسیار خطرناک برای همکاران زن معرفی شده‌اند.
عضو اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: چند تحقیق دانشگاهی نشان می‌دهند نقش فعالیت زنان در حوزه اقتصادی حتی زیر 5 درصد است.
نسیم توکل در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در مورد سهم زنان از اقتصاد کشور اظهار داشت: یکی از بزرگترین مشکلاتی که دغدغه جامعه زنانی که فعال اقتصادی هستند این است که متاسفانه هنوز مرجعی متولی این نشده که اگر موضوع فعالیت اقتصادی یا سهم زنان در توسعه پایدار اقتصادی مطرح میشود، متولی بپذیرد که آمار و ارقام درستی را با توجه به شاخص‌های درست اعلام کند. معاونت زنان و خانواده وجود دارد اما بخش اقتصادی در آن بسیار کمرنگ است و بیشتر برنامه‌های حمایتی است که برای توسعه کارآفرینی یا پرداخت به مشکلات زنان است.
کانون نویسندگان ایران به مناسبت فرارسیدن ۸ مارس مصادف با روز جهانی زن بیانیه ای را منتشر کرد.
در این بیانیه با اشاره به به تبعیض‌های سیستماتیک و سیاست‌هایی چون پافشاری بر نقش سنتی زنان در خانواده، حجاب اجباری، ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های هنری زنان و اعمال سانسور مضاعف بر آثار ادبی و هنری آنان، آمده است “مبارزه‌ی زنان در چهار دهه‌ی اخیر برای صیانت از حقوق خود و مبارزه با قوانین ارتجاعی و زن‌ستیزانه‌ای که هدف آن واپس راندن زنان است، نشان می‌دهد جنبش برابری‌طلبی زنان ایران، جنبشی ریشه‌دار است که از این مقطع دشوار و حساس تاریخی سربلند عبور خواهد کرد”.
به گزارش خبرگزاری هرانا، کانون نویسندگان ایران طی بیانیه ای، همزمان با روز جهانی زن، کانون نویسندگان ایران با انتشار بیانیه‌ای نسبت به تبعیض‌های سیستماتیک، حجاب اجباری، ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های هنری زنان و اعمال سانسور مضاعف بر آثار ادبی و هنری آنها واکنش نشان داد.
متن کامل این بیانیه در پی می‌آید:
“گرامی باد روز جهانی زن!
هشتم مارس، روز جهانی زن، روز یادآوری پیکار زنان و مردان برای دست یافتن به دنیایی است که در آن، همه‌ی انسان‌ها فارغ از جنسیت، نژاد، ملیت و عقیده، از حقوق یکسان برخوردار باشند.
دستاوردهای پیکار زنان در قرن گذشته نشان می‌دهد که با مبارزه‌ی پیگیر در صفوفی واحد، می‌توان گام‌هایی بلند در جهت تحقق آرمان‌های مشترک بشری برداشت. اگرچه هنوز در جهانی زندگی می کنیم که زنان از تبعیض جنسیتی، آزار جنسی و دستمزد کمتر در مقایسه با مردان رنج می‌برند، با این وجود، شرایطی که زنان امروز در آن به سر می‌برند قابل مقایسه با شرایط پرمشقت زنان در ابتدای قرن بیستم نیست. از این رو مهم‌ترین پیام روز جهانی زن، دست رد زدن بر سینه‌ی بی‌عملی و پای فشردن بر ادامه‌ی مبارزه است. تاریخ گواه آن است که جنبش زنان در ایران و دیگر نقاط جهان، هربار پس از سرکوب، نیرومندتر از پیش بر پاخاسته، شانه راست کرده و در صفوفی فشرده‌تر به پیش رفته است.
زنان که در دوره‌ی مشروطه نخستین شکاف را در دیوار مستحکم و دیرینه‌سال جامعه‌ی سنتی و مردسالار ایجاد کردند، مسیری پر فراز و نشیب را برای دستیابی به خواست‌های خود پیموده‌اند و همچنان راه درازی پیش رو دارند. مبارزه‌ی زنان در چهار دهه‌ی اخیر برای صیانت از حقوق خود و مبارزه با قوانین ارتجاعی و زن‌ستیزانه‌ای که هدف آن واپس راندن زنان است، نشان می‌دهد جنبش برابری‌طلبی زنان ایران، جنبشی ریشه‌دار است که از این مقطع دشوار و حساس تاریخی سربلند عبور خواهد کرد.
کانون نویسندگان ایران همواره در اسناد و بیانیه‌های خود بر برابری حقوق زنان در همه‌ی عرصه‌های حیات فردی و اجتماعی تاکید کرده و در برابر تبعیض‌های سیستماتیک و سیاست‌هایی چون پافشاری بر نقش سنتی زنان در خانواده، حجاب اجباری، ایجاد محدودیت برای فعالیت‌های هنری زنان و اعمال سانسور مضاعف بر آثار ادبی و هنری آنها، مخالفت صریح خود را ابراز داشته است.
کانون نویسندگان ایران روز جهانی زن را به همه‌ی زنان و مردان آزاداندیش، به ویژه زنان نویسنده، شاعر و هنرمند که با آثار خود نویدبخش دنیایی به دور از هرگونه نابرابری هستند، شادباش می‌گوید.
روز پنجشنبه ۱۴ اسفند، متهم به آزار جنسی ۲ زن در تهران بازداشت شد. این فرد متهم است که به بهانه مسافربری و یا با اعمال خشونت و ربودن زنان، آنان را مورد آزار و تجاوز قرار داده است.
به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از رکنا، متهم به آزار جنسی زنان در تهران بازداشت شد.
معاون مبارزه با جرایم جنایی پلیس آگاهی تهران گفت: ساعت ۸:۳۰ دقیقه شامگاه ۳۰ آبان امسال مرد ۳۸ ساله ای به پلیس رفت و از ربوده شدن همسرش خبر داد، وی اعلام کرد، همسرم برای دیدن مادرش خانه را ترک کرد و من تصور می کردم که او در خانه مادرش است اما ساعتی قبل طی تماسی که با من داشت از ربوده شدنش توسط فرد ناشناسی خبر داد و بعد هم تماس قطع شد.
مرتضی نثاری ادامه داد: با شکایت مرد جوان، پرونده ای در اداره ۱۶ پلیس آگاهی تهران بزرگ تشکیل و تحقیقات برای دستگیری آدم ربایان و آزادی گروگان آغاز شد، در حالی که تحقیقات در این خصوص ادامه داشت، زن جوان به خانه برگشت و اعلام کرد که در راه رفتن به خانه مادرم بودم که ناگهان خودروی پراید سفید رنگی در مقابلم توقف کرد، راننده از خودرو پیاده شد و شروع به کتک زدن من کرد و مرا کشان کشان به داخل خودروی خود برد، هوا تاریک بود و من هم در خیابان خلوتی در حال عبور بودم به همین دلیل کسی متوجه من نشد.
به گفته وی، بعد از اینکه آن مرد، مرا سوار خودروی خود کرد به راه افتاد، و مرا مدام تهدید می کرد، در نهایت هم در محلی خلوت توقف کرد و مرا مورد آزار و اذیت قرار داد و بعد هم مرا همانجا رها کرد و متواری شد.
نثاری افزود: در حالی که تحقیقات در این خصوص ادامه داشت، زن جوانی ۱۵ بهمن امسال به اداره آگاهی رفته و از ربوده شدن و آزار و اذیتش شکایت کرد و گفت که ساعت ۶:۴۵ دقیقه بعد از ظهر ۱۲ آذر امسال در جنوب غرب تهران سوار خودروی پراید سفید رنگ شدم، اما پس از طی مسافتی راننده تغییر مسیر داد و با راننده پراید درگیر شده و حتی گوش او را هم گاز گرفتم و او مجروح شد، اما او دست بردار نبود و در نهایت مرا مورد آزار و اذیت قرار داد، پس از آن توانستم از دست او رها شوم و فرار کنم اما به موفق شدم شماره پلاک خودرو را یادداشت کنم.
معاون جرایم جنایی پلیس آگاهی تهران بزرگ اظهار داشت: با اطلاعاتی که دومین شاکی در اختیار تیم تحقیق قرار داد، مشخصات مالک خودرو شناسایی شد و در ادامه بررسی ها مشخص شد که خودروی پراید در اختیار پسر خاله صاحب خودرو است که با شناسایی هویت متهم و پس از هماهنگی های قضائی با بازپرس دادسرای امور جنایی تهران، روز ۱۴ اسفند متهم در خانه اش در شرق تهران بازداشت شد و پس از انتقال به اداره آگاهی به جرم خود اعتراف کرد.
لازم به ذکر است در ادبیات عرفی رسانه های دارای مجوز از کلمه آزار و اذیت برای اشاره به تجاوز و اشکال مختلف آسیب های جنسی استفاده می شود.
در تقویم جهانی، روز ۸ مارس برابر با ۱۸ اسفندماه، به عنوان روز جهانی زنان، جهت یادآوری مبارزات زنان برای دستیابی به حقوق برابر در جوامع مختلف نامگذاری شده است.
این مناسبت در حالی در دنیا گرامی داشته میشود که حقوق زنان و دختران در اشکال گوناگون در ایران نقض میشود و نابرابری و بی عدالتی در حوزه حقوق آنان چشمگیر است، در این میان شماری از افرادی که برای زدودن این موانع تلاش کرده اند تحت فشار نهادهای امنیتی قرار گرفته اند، برخی در انتظار اجرای حکم هستند و تعدادی دوره محکومیت خود را در زندان سپری می‌کنند. به مناسبت این روز هرانا در مطلب پیش رو به ارائه گزارشی آماری-اجمالی از عمده ترین چالش های زنان ایرانی با توجه ویژه به دوره هشت ساله دولت حسن روحانی پرداخته است.
به گزارش خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، روز جهانی زن در حالی از راه می رسد که زنان و دختران در جمهوری اسلامی ایران همچنان با موانع و تبعیض های گسترده و سیستماتیکی که تمام جنبه های زندگی آنان را متاثر از خود کرده روبرو هستند. تبعیض علیه زنان در موارد مربوط به قوانین خانواده، حقوق کیفری، تحصیلات، شغل و زندگی اجتماعی و فرهنگی بسیار زیاد است. در نقطه مقابل این تبعیضات، زنان در ایران برای رسیدن به حقوق انسانی خود همواره بعنوان نیروی مترقی و پیش رو تلاش کرده اند، این تلاش ها البته بدون هزینه نبوده و نهادهای امنیتی-قضایی در ایران افراد فعال و مطالبه گر در این حوزه را زندانی کرده یا تحت فشار قرار داده اند.
اگرچه با آغاز ریاست جمهوری حسن روحانی در هشت سال قبل و وعده های انتخاباتی او، بسیاری امید به تغییرات سازنده داشتند اما واقعیت امر این است که اقدام موثر یا برجسته ای در راه تحقق و ابقای حقوق زنان ایرانی دیده نمی شود. هر چند نقض حقوق زنان و ریشه های آن در ایران بسیار گسترده تر از قوای مجریه است،
از آغاز دوره نخست ریاست جمهوری حسن روحانی تا این تاریخ که آخرین ماههای ریاست او است بنابر گزارشات گردآوری شده دستکم، ۷۲ مورد خودسوزی، ۳۰۴۸ خودکشی با ریشه های مرتبط با حقوق زنان، ۲۰ مورد ادعای تبعیض در محل کار ، ۲ مورد ختنه زنان، ۵۵۳ مورد قتل ناموسی، ۳۳۲۱۰ ازدواج کودک (دختران زیر سن ۱۸ سالگی)، و ۴۶۰ مورد حمله اسیدی علیه زنان گزارش شده است.
در این دوره ۸ ساله همچنین ۸۴ فعال حقوق زن به اشکال مختلفی از جمله آزار و بدرفتاری، دستگیری و زندان خودسرانه، هدف برخورد نهادهای امنیتی قرار گرفتند.
نقض حقوق زنان و دختران
حجاب اجباری – در میان آشفتگی های گسترده اجتماعی، حجاب اجباری یکی از شناخته شده ترین موارد نقض حقوق زنان در ایران است. بنا بر اعلام شورای حقوق بشر هر قانونی در مورد پوشش زنان، نقض آشکار تعهد دولت تحت میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی است. با این حال در ایران، هم در قانون و هم در عمل، زنانی که مخالفت خود را با قوانین حجاب اجباری نشان دهند، مجازات می شوند. هرچند طبق قوانین حکومت ایران، در صورت عدم رعایت حجاب اجباری برای زنان تا ۵۰۰۰۰۰ ریال جریمه نقدی و یا تا ۲ ماه زندان در نظر گرفته شده است اما در عمل، این شهروندان تحت عناوینی مانند “افساد فی الارض” متهم می شوند، اتهامی که تا ۱۰ سال حبس در بر دارد. در حالی که مجازات حبس در هر زمینه مربوط به پوشش اجباری نقض ماده ۹ قانون مجازات بین المللی حقوق مدنی است.
حق تحصیل – به گفته مدیر عامل جامعه حمایت از حقوق کودکان (SPRC)، تقریباً ۱ میلیون کودک در محله‌های توسعه نیافته یا فقیرنشین در ایران زندگی می کنند که از تحصیل محروم هستند و ۴۹ هزار کودک به دلیل نداشتن شناسنامه یا اشتغال کاذب در مدارس تحصیل نمی کنند. در حالی که این آمار هر ساله نوسان زیادی ندارد، در طی همه گیری ویروس کرونا تقریباً آمار کودکان محروم از تحصیل سه برابر افزایش یافته است. دست کم نیمی از این جمعیت را دختران تشکیل می دهند.
علاوه بر دختران جامانده از تحصیل به دلایل عمومی مانند فقر، نداشتن شناسنامه و یا اشتغال کاذب، دسته ای از دختران از تحصیل تعمدا محروم شده اند، تا این تاریخ، ۴۱۴۲ دانش آموز دختر به دلایلی چون ازدواج های زودهنگام یا عدم اجازه خانواده، از تحصیل بازمانده‌اند.
حقوق فرهنگی – برخلاف ماده ۱۵ میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رقصیدن و آواز خواندن زنان ایرانی در مجامع عمومی ممنوع است. همچنین علیرغم غیرقانونی نبودن ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی، طی سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ دستکم تلاش ۱۴۷ نفر زن برای ورود به استادیوم ها بی نتیجه مانده و همینطور ۴ ورزشکار زن به دلیل قوانین ازدواج و نابرابری حقوق زنان از سفرهای ورزشی به خارج کشور منع شده‌اند.
ازدواج و خانواده – همچنین مغایر با این میثاق نامه، زنان ایرانی تقریبا در تمامی جنبه‌های زندگی خانوادگی ازجمله ازدواج، طلاق، حضانت و سرپرستی فرزند با تبعیض مواجه هستند. از سوی دیگر زنان متاهل بدون اجازه همسر امکان دریافت گذرنامه ندارند. به علاوه زنان ایرانی متاهل در تعیین محل زندگی خود نیز حقی ندارند. بنا بر قوانین ایران شوهر حق دارد، در صورتی که شغل همسر خود را مغایر با “ارزش‌های خانوادگی” تشخیص دهد، از ادامه فعالیت او جلوگیری کند. همچنین زنان ملزم به تامین نیازهای جنسی شوهر خود هستند. شورای حقوق بشر سازمان ملل پیشتر نابرابری در ازدواج را برخلاف ماده ۲۳.۴ میثاق بین‌المللی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی عنوان داشته بود.
در این دوره هشت ساله تلاش های آشکاری از سوی فعالان این عرصه برای مطالبه زدودن تبعیض ها برگزار شد که با نقض اصل آزادی تجمعات و آزادی بیان توسط نهادهای امنیتی روبرو شد، از جمله در ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۸، شش تن از شهروندان شهرستان مریوان در تجمع اعتراضی نسبت به قتل زنان و دختران با انگیزه‌های ناموسی توسط نیروهای اداره‌ی اطلاعات این شهرستان بازداشت و پس از بازجویی آزاد شدند. همچنین مورخ ۱۷ اسفندماه ۱۳۹۶، به مناسب هشتم مارس روز جهانی زن، شماری از فعالین مدنی در مقابل ساختمان وزارت کار اقدام به برگزاری تجمع اعتراضی کردند که این تجمع با حضور گسترده نیروهای امنیتی به خشونت کشیده شد و عده‌ای از معترضان توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و شتم قرار گرفته و بازداشت شدند.
در انتهای این بخش، لازم به ذکر است طی هشت سال اخیر، ۷۲ مورد خودسوزی زنان، ۳۰۴۸ مورد خودکشی با ریشه های مرتبط با حقوق زنان، ۲۰ مورد تبعیض شغلی، ۲ مورد ختنه زنان، ۵۵۳ مورد قتل ناموسی، ۳۳۲۱۰ مورد ازدواج دختران کودک و ۴۶۰ مورد اسید پاشی نیز به ثبت رسیده است.
فعالان حقوق زنان
در دوره هشت ساله دولت روحانی، طی بازه زمانی ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹، مجموعا ۸۴ فعال در حوزه زنان از جمله ۸ مرد بازداشت شدند. همچنین طی تاریخ ذکر شده، ۲۲ تن مجموعا به ۱۶۲۷ ماه حبس و هشت میلیون و هشتصد هزار تومان جریمه نقدی و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شدند.
از اتهامات عنوان شده در احکام صادره توسط مراجع قضایی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱۱ مورد اتهام اجتماع و تبانی به قصد اقدام علیه امنیت کشور ۱۲ مورد اتهام تبلیغ علیه نظام ۶ مورد اتهام انجام عمل حرام با مصداق بی حجابی ۳ مورد اتهام تشویق و فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا ۱ مورد اتهام توهین به مقدسات ۲ مورد اتهام همکاری با دولت متخاصم آمریکا علیه جمهوری اسلامی در موضوع زنان و خانواده ۳ مورد اتهام تشویق مردم به فساد و فحشا از طریق کشف حجاب ۱ مورد اتهام نشر داده مبتذل در فضای مجازی و بی حجاب حاضر شدن در انظار عمومی ۱ مورد اتهام بر هم زدن نظم عمومی از طریق شرکت در تجمعات اعتراضی در پی مرگ فریناز خسروانی ۱ مورد اتهام نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی ۱ مورد اتهام اخلال در نظم و آسایش عمومی ۱ مورد اتهام اشاعه فساد و فحشا از طریق کشف حجاب و پیاده روی بدون حجاب ۱ مورد اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور از طریق همکاری با رسانه های معاند ۱ مورد اتهام عضویت موثر در گروهک غیر قانونی و ضد امنیتی کانون مدافعان حقوق بشر، لگام و شورای ملی صلح
جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات این شهروند اسفندماه ۹۹ برگزار شده و قاضی دادگاه بدون مطالعه دقیق پرونده و به دلایلی از جمله تلاش او برای ثبت...
